Terugblik Edison Jazz/World 2017

‘Jazz is Paris, and Paris is jazz’ zong Malcolm McLaren in 1994. Als dat voor één Nederlandse stad opgaat, is het wel Rotterdam. Op 7, 8 en 9 juli is daar weer het North Sea Jazz Festival, voorafgegaan door het festival North Sea Round Town. En Edison Jazz/World 2017 vormde een onderdeel van dat prachtige begin van de maand. Het evenement werd dit jaar voor de tweede keer gehouden in het nieuwe Luxor Theater, met een prachtig uitzicht op de Erasmusbrug en de skyline van Rotterdam. Maar het meest Rotterdams van alles was de finale van de avond…

De begeleiding van de optredende artiesten was dit jaar dichterbij huis gezocht. Die werd voor het eerst verzorgd door het New Rotterdam Jazz Orchestra, dat dit geweldig deed. “Dat is een enorme klus,” vertelde terugkerend presentator Wilfried de Jong tijdens de opening, “want het betekent dat je binnen de kortste keren allerlei nationale en internationale muzikanten en hun muziek moet leren kennen. Ze repeteren daarvoor in een kraakpand in Leiden. Ze hebben daar voor deze avond ook een dag met Lee Towers gerepeteerd en die keek er zijn ogen uit!”

Edison Jazzism Publieksprijs
Het eerste officiële programmaonderdeel was de Publieksprijs, de enige prijs die niet was toegekend door de jury, bestaande uit Cor Bakker, Michelle Kuypers, Co de Kloet, Paul Bruger en meestemmend voorzitter Imme Schade van Westrum. Het publiek kon een maand lang stemmen op acht genomineerden, waarna de volgende drie ‘finalisten’ tevoorschijn kwamen: Battlepan van Gallowstreet, Beneath The Surface van Bart Wirtz en Almost There van Barrelhouse. Die zouden oorspronkelijk alle drie tijdens Edison Jazz/World optreden, maar een aantal van de Gallowstreet-muzikanten was in het buitenland op tournee. Enkele andere bandleden waren in de zaal aanwezig en namen een applaus in ontvangst, maar uiteindelijk geen beeldje…

Wie wel optrad, was altsaxofonist Bart Wirtz, die ook deel uitmaakt van het New Rotterdam Jazz Orchestra (NRJO). Hij speelt overigens ook in Ardvark, Monsieur Dubois en The Young Sinatras (later The Very Next), want jazzmuzikanten zijn blijkbaar niet graag thuis. Wirtz won al een Edison voor zijn album I Dreamer en maakte deze editie dus ook kans op de Publieksprijs, voor een album dat hij met zijn eigen band opnam. “Je laat dus nu eigenlijk het NRJO in de steek, zei De Jong plagerig.” Wirtz antwoordde dat tijdens het eten vooraf elke band zijn eigen tafel had en hij maar gekozen had voor een tafeltje alleen, precies in het midden.
Wirtz en band speelden Casser Le Dos, maar werden nog in spanning gehouden over het winnen van de Edison, want later zou eerst de derde genomineerde, Barrelhouse, nog optreden.

Jazz Vocaal
Voordat het zover was, werd de winnaar in de categorie Jazz Vocaal gelauwerd. Dat is de Belg David Linx, die met het Brussels Jazz Orchestra (BJO) het werk van de eveneens in België geboren Jacques Brel naar het jazzidioom vertaalde. Want Brel was weliswaar geen jazzartiest, maar zoals Linx het zei: “Als je een goed lied hebt en een fantastische tekst, kun je er alles mee doen.” Voor die muzikale hertaling gaf hij overigens volop credits aan het BJO, want ‘dat heeft een heel legertje geweldige arrangeurs’.
Linx is geboren in Brussel, maar woonachtig in Parijs, wat De Jong de vraag ontlokte of de terreur van de afgelopen jaren, juist ook in die steden, invloed heeft gehad op zijn werk. Linx legde de parallel met Amerika (“Trump is ook een beetje terreur”) en gaf aan dat het effect hiervan is dat je moet proberen wat je doet nog beter en met nog meer liefde te doen.
Linx kondigde aan La Chanson Des Vieux Amants te gaan zingen, en een medley van Vesoul (een stad in Frankrijk) en een Engelstalige versie van Amsterdam. ‘Vloeken in de kerk’ noemde De Jong dat laatste, maar het publiek slikte de vocale acrobatiek van Linx voor zoete koek.

Jazz Nationaal
Na de bekendmaking dat deze Edison naar Reinier Baas ging voor zijn album Reinier Baas vs. Princess Discombobulatrix, stapte een enigszins norse, oude man met een ruim blauw gewaad en een bijkleurende puntmuts het podium op. Zonder antwoord te geven op de vragen van De Jong of hij een act was, of wellicht verdwaald, nam hij zwijgzaam de Edison over en verliet het podium weer. “Als u meer wilt begrijpen van wat hier gebeurd is, moet u naar de site van Reinier Baas,” aldus De Jong. Daar is o.a. dit filmpje te zien, waarin na 10 minuten opeens een soortgelijke (maar vrouwelijke) figuur opduikt: the Enormous Wizard Zendor, een figuur in zijn Princess Discombobulatrix-opera.
Overigens roemde de jury, behalve de ‘zeer geslaagde verbinding tussen jazz en klassieke muziek’ van Baas, ook het artwork van de cd, gemaakt door de kunstenaar Typex.

Barrelhouse
De derde genomineerde voor de Edison Jazzism Publieksprijs was een band die al sinds 1974 bestaat en in 2012 werd opgenomen in de Blues Hall Of Fame. Ondanks al haar ervaring leek zangeres Tineke Schoemaker zich wat ongemakkelijk te voelen bij de vragen van Wilfried de Jong.
“Sta je nou iedere ochtend met de blues op?”
– “Als je een ochtendhumeur de blues kunt noemen misschien wel ja.”
“Laat je je humeur beïnvloeden door het weer? Komt met regenachtig weer de blues er beter uit?”
- “Nee, dat heeft er helemaal niets mee te maken. Dat zit binnenin en af en toe komt het eruit.”
Schoemaker toonde zich een fan van Adele die volgens haar ‘een flinke mep blues’ in zich heeft.
Na het spelen van Born To Die verraste De Jong de band met de mededeling dat ze de Publieksprijs hadden gewonnen. Daar waren de leden zichtbaar gelukkig mee, tot in de coulissen werden omhelzingen uitgewisseld.

Oeuvreprijs International
Deze prestigieuze prijs werd toegekend aan tenorsaxofonist Joshua Redman. Nadat hij in 1991 afstudeerde aan de Universiteit van Harvard, startte hij zijn carrière vanuit New York. “Het is een muzikant die zowel jazz als pop aankan, lol heeft in zijn eigen spel en daarmee andere muzikanten meetrekt,” aldus De Jong. “En als koffiefanaat drinkt hij koffie bij Hopper in Rotterdam.”
Joshua Redman speelde een aantal nummers dat een dwarsdoorsnede vormt van zijn oeuvre. Het was daarbij mooi om te zien hoe De Jong in de coulissen stond te genieten, met de muziek mee stond te wiegen en zelfs foto’s maakte. Een echte liefhebber…

Redman kreeg de Edison overhandigd door Giovanca. Zij vroeg de saxofonist hoe het was om met het NRJO te spelen en hij noemde hen een van de beste bands waarmee hij de afgelopen 25 jaar heeft opgetreden. “Toen we samen gingen repeteren, was dat meer nodig voor mij dan voor hen.”
Gevraagd of Redman ook invloed heeft op de muzikale voorkeuren van zijn twee kinderen, antwoordde hij ‘They hate jazz, basically.” Wel gaf hij aan dat hij door zijn kinderen met een hele nieuwe wereld aan muziek in aanraking komt. “Ik zeg niet dat het goed is, maar wel interessant.”

In zijn dankwoord zei Redman dat hij de Edison Oeuvreprijs een eervolle beloning vindt, die hij met nederigheid in ontvangst neemt. Maar ook met enige terughoudendheid, omdat hij niet de gewoonte heeft terug te kijken. Niet op een positieve manier althans. Een kritische blik op wat hij tot nu toe gepresteerd heeft, is zijn drijfveer om verder te gaan. Hij besloot met aan te geven hoezeer hij van Nederland houdt. Zowel het Nederlandse publiek, de jazzmuzikanten als de jazzfestivals behoren tot de beste in de wereld. “Toen ik hier voor het eerst kwam vond ik iedereen zo blij en vroeg ik me af ‘hoe kan ik jazz spelen in zo’n blije omgeving?’, maar uiteindelijk ben ik Nederland een van de fijnste plekken gaan vinden om op te treden.”
Dat deed hij nog één keer met een uitvoering van het nummer Polliwog.

Overige Edisons Jazz/World
Via het beeldscherm maakte Wilfried de Jong vervolgens bekend welke andere artiesten nog een beeldje hebben gewonnen, dat zij thuisgestuurd zullen krijgen. Dit zijn:
World: Dhafer Youssef - Diwan Of Beauty And Odd
Soul & Beyond: Solange - A Seat At The Table
Het document: Peter Erskine Trio/John Taylor/Palle Danielsson - As It Was
Jazz Internationaal: Bill Frisell - When You Wish Upon A Star

Oeuvreprijs Nationaal
De grande finale van de avond was voor een plaatselijke held. Lee Towers begon onder de rook van Rotterdam als onderhoudsmonteur van kranen, maar hoewel zijn muzikale carrière zich op eenzame hoogte afspeelde, bleef hij altijd met beide benen op de grond. Voorlopig hoogtepunt waren tot nu toe misschien wel zijn meer dan 50 uitverkochte concerten in Ahoy’ Rotterdam, maar daar is nu een nieuwe climax aan toegevoegd: de Edison Oeuvreprijs.

De prijs werd aan de zanger overhandigd door de burgemeester van Rotterdam: Ahmed Aboutaleb. Zij begroetten elkaar met een innige omhelzing, want, zo wist de burgemeester, ‘Lee Towers geef je geen hand, die omhels je’. De twee hebben het nodige gemeen. “Hij heeft een gouden microfoon, ik heb een… zilveren… ambtsketen; we zijn allebei voor heel weinig geboren en we komen allebei uit de techniek.” Volgens Aboutaleb vertolkt Lee Towers ook het gevoel van Rotterdam. “In Rotterdam stuitert alles, en dat gevoel kan hij als niemand anders vertolken.

Towers nam de Oeuvreprijs ontroerd in ontvangst. “Dit is mijn derde Edison, maar het is geen gewone Edison. De reden dat ik hier zo blij mee ben, heeft heel erg te maken met het feit dat ik uit het niets kwam. Ons motto was ‘als je voor een dubbeltje geboren bent, dan zit dat kwartje er niet in’. Wij waren zo arm, dat we dachten dat sommige dingen niet voor ons waren weggelegd. Als ik dan zie wat me in die 42 jaar allemaal is overkomen, dan ben ik ontroerd, dan ben ik blij.”

Tot slot van de avond vertolkte hij nieuwe jazzarrangementen van Can’t Take My Eyes Off You (Frankie Valli), Hello Detroit (Sammy Davis Jr.), My Life (Billy Joel) en uiteraard You’ll Never Walk Alone (vooral bekend van Gerry & The Pacemakers). Hij raakte daarbij niet uitgesproken over de kwaliteit van het NRJO, waarvoor hij een staand applaus vroeg en kreeg. Dezelfde eer viel de zanger na afloop van zijn optreden zelf te beurt. Terecht, want zoals Arjen Lubach al zei: ‘de Amerikanen hebben de Trump Towers, wij hebben Lee Towers’. Een grap die mogelijk werkelijkheid wordt, overigens. Daarover zal volgend jaar wel meer duidelijk zijn, als Edison Jazz/World opnieuw in Rotterdam neerstrijkt.

Werner Schlosser