Smetteloos, maar allesbehalve saai. Zo verliep het Edison Jazz/World Gala op 28 november. De avond maakte maar weer eens duidelijk welke rijkdom en variatie zich afspeelt binnen het muzikale spectrum dat deze prijs bestrijkt. Perfect aansluitend op het format van mediapartner NPO Radio 6 Soul & Jazz, dat de avond weer in zijn geheel uitzond. Toch hadden de bezoekers aan het gala een voorsprong. Die kregen, behalve het visuele aspect, ook de prachtige akoestiek van Muziekcentrum Frits Philips in Eindhoven op de koop toe.
Straatmuzikanten
Co de Kloet van Radio 6, die de avond weer presenteerde, begon met de vermelding van de Edison Jazzism Publieksprijs. Net als vorig jaar de enige Edison waarvan de winnaar tot op de avond van het gala geheimgehouden was. De bekendmaking hiervan stond geprogrammeerd als klapstuk vóór de pauze. Daaraan voorafgaand traden alle genomineerden nog op. Giovanca trakteerde de toehoorders op haar prachtige stemgeluid; Bart Wirtz, die de publieksprijs 2012 won, speelde een nummer van zijn genomineerde album Interview waarin losjes de melodie van Shocking Blue’s Send Me A Postcard doorschemerde; en het als een rockband uitziende trio Kapok speelde hun poppy, op bijna straatmuzikantachtige wijze uitgevoerde benadering van jazz. Misschien dat juist die verrassende invalshoek hen uiteindelijk ook de publieksprijs opleverde. Zelfs hun korte dankwoord was er een in popidioom: “Onwijs bedankt!”. Waarna het Edison-beeldje van hand tot hand ging binnen het trio, gezoend werd en triomfantelijk in de lucht gehouden. Een mooie winnaar!
Bedankbrief
De winnaar van de publieksprijs wordt door de lezers van Jazzism gekozen. De overige Jazz/World Edisons worden toegekend door een professionele jury, bestaande uit Cor Bakker, Michelle Kuypers, Mijke van Wijk, Paul Bruger en meestemmend voorzitter Imme Schade van Westrum.
Zij kenden de prijs in de categorie Jazz Internationaal toe aan Brad Mehldau & Mark Guiliana voor hun cd Mehliana: Taming The Dragon. Mehldau was op het moment van de uitreiking in New York ter voorbereiding op een serie belangrijke concerten, maar had de Edison Stichting wel een bedankbrief geschreven. Daarin liet hij weten dat dit album andere muziek bevat dan waar hij tot nu toe mee geassocieerd werd en dat hij daar dus een risico mee genomen had. “Daarom ben ik extra dankbaar voor deze erkenning met een Edison.”
Eén take
In de categorie Jazz Nationaal ging het beeldje naar het Sebasiaan van Bavel Trio. De naamgever van het trio vertelde dat het album As The Journey Begins binnen twee dagen was opgenomen in één ruimte. Daarbij was ingecalculeerd dat door ‘overspraak’ (waarbij op de opname van het ene instrument ook klanken van andere instrumenten te horen zijn), er maar weinig mogelijkheid zou zijn tot correcties achteraf. Gevolg was, dat het grootste deel van de nummers in één ‘take’ werd opgenomen, wat een enorm live gevoel aan het album meegaf. Het kostte het trio dan ook weinig moeite om die sound ten overstaan van de galabezoekers te reproduceren. Komisch (visueel) element was daarbij de drummer, die veel te groot leek voor zijn laag opgestelde drumkit.
Kort en goed
Omdat diverse gelauwerde artiesten hun Edison niet persoonlijk in ontvangst konden komen nemen, werd in een aantal categorieën volstaan met een korte vermelding. Uiteraard wordt er wel voor gezorgd dat de winnaars hun welverdiende beeldje krijgen. Zo kan de Dino Saluzzi Group een Edison tegemoet zien in de categorie World voor hun album El Valle De La Infancia. Janelle Monae ontvangt binnenkort een pakketje met waardevolle inhoud vanwege het winnen van een Edison in de categorie Soul met haar cd The Electric Lady. En in de categorie Het Document werd de mooi verzorgde box The Original Mono Recordings van Miles Davis bekroond.
Surprise
Twee Edisons werden voorafgaand aan het gala al aan de winnaars uitgereikt. Gregory Porter, die nota bene de avond vóór de officiële uitreiking nog in Nederland was, moest de dag erna helaas alweer in Noorwegen optreden. Daarom kreeg hij aan de vooravond van het gala de Edison Jazz Vocaal overhandigd, vlak voor zijn optreden in het Patronaat in Haarlem. De Haarlemse band Chef’Special wachtte de verraste Porter in de coulissen op. Zijn bekroonde album Liquid Spirit is inmiddels bijna platina in Nederland.
Voor zangeres Greetje Kauffeld was er een speciale Edison Jazz Oeuvreprijs Nationaal. Die kreeg zij uit handen van Joke Bruijs tijdens een uitzending van Tijd Voor MAX op NPO 2. De zangeres was daar te gast ter gelegenheid van haar 75ste verjaardag. De jury noemt Kauffeld ‘een juweel voor de Nederlandse jazz’. Deze oeuvreprijs is overigens haar tweede Edison. In 1987 won ze al zo’n felbegeerd beeldje voor haar album My Romance, met de strijkers van het Metropole Orkest o.l.v. Rogier van Otterloo.
Pauze
Anno 2014 wordt het Metropole Orkest aangevoerd door Jules Buckley. Hij dirigeerde in Eindhoven zijn eerste Edison Gala en werd door Co de Kloet geprezen vanwege het feit dat hij het orkest weer nieuwe wegen laat bewandelen. De wisselwerking tussen leden en leider van het orkest is geweldig.
De wisselwerking tussen De Kloet en het publiek liep aan het eind van het eerste deel van de avond echter even averij op. De presentator kondigde de pauze aan en verwees alvast enthousiast naar het vervolg van de avond, waarna het publiek opstond en de zaal verliet. Het orkest moest de afsluitende tune echter nog inzetten. Dat deed het uiteraard ook, maar de laatste tonen zweefden een inmiddels lege zaal binnen. De grappige gezichtsuitdrukking van Buckley, toen hij zich na afloop van het stuk naar het inmiddels elders borrelende publiek omdraaide, sprak boekdelen...
‘Laat het Metropole Orkest spelen’
Overigens maakte De Kloet het na de pauze meer dan goed door het Metropole op een verdiend voetstuk te zetten. Hij spreekt beroepshalve veel grote buitenlandse artiesten, die Nederlanders stuk voor stuk aanmoedigen om hun muziekcultuur te koesteren. Deze wordt geprezen als uniek in de wereld, zowel in omvang als kwaliteit. “We hebben te vaak buitenlandse artiesten nodig om ons op zo’n rijkdom te wijzen”, aldus De Kloet.
Veel van die artiesten laten de presentator keer op keer weten het een eer te vinden om met het Metropole Orkest te mogen werken. Maar zoals bekend beleeft het orkest moeilijke tijden. Daarom kregen bezoekers na afloop van het Edison Gala de folder ‘Laat het Metropole Orkest spelen’ mee. Hierin wordt de mogelijkheid geboden vriend van het orkest te worden en het op die manier te ondersteunen. Geïnteresseerde radioluisteraars werden door De Kloet opgeroepen een mail te sturen naar live@radio6.nl. Zij krijgen de folder dan toegestuurd.
Arrangeurs
Vervolgens was het hoog tijd om het Metropole Orkest weer eens zijn kwaliteit te laten demonstreren. Maar de echte hoofdgast van de avond was natuurlijk de winnaar van de Edison Jazz Oeuvreprijs 2014: Kurt Elling. Het gehele deel na de pauze was ingeruimd voor deze Amerikaan, die door De Kloet werd aangekondigd als ‘een van de grote unieke stemmen in de hedendaagse jazz’.
Dat bewees hij ruimschoots. Elling swingde, scatte, bluesde en croonde zich een weg door een uitgebreide selectie standards uit het American Songbook. Bij elk werk noemde hij de arrangeur, omdat die een zanger in staat stellen te ‘shinen’. Of zoals hij het zelf zei: “They make me appear larger than I am, which is a very kind thing to do.” Onder de arrangeurs die hij noemde is Laurence Hobgood, met wie Elling sinds 1995 samenwerkt en die wat de zanger betreft medewinnaar is van zijn oeuvre-Edison. Hobgood luisterde via internet met de uitzending mee en Elling maakte van de gelegenheid gebruik hem een ‘happy Thanksgiving’ te wensen. Ook voormalig Metropole Orkest-dirigent Vince Mendoza kreeg een eervolle vermelding, voorafgaand aan diens compositie Esperanto. “A composition Vince allowed me to write some lyrics to.”
Grijze haren
Ook de verschillende solisten uit het orkest werden door Elling met naam en toenaam genoemd. Daarmee maakte hij het zichzelf niet makkelijk, gezien de complexiteit van veel van die oer-Nederlandse namen. Op een gegeven moment wendde de zanger zich zelfs rechtstreeks tot het publiek. Hij pakte een blaadje en zei, zich al half verontschuldigend: “Let’s see if I can make this work.” Hij vervolgde voortvarend met de Nederlandse tekst “Dank u wel voor deze gelegenheid”, maar de volgende zin ging volledig in goede bedoelingen ten onder. Dat merkte hij zelf ook… Hij vervolgde lachend: “That didn’t make sense, did it? Not even close. This is what I tried to say: I’m so happy to have friends here who have fully embraced me.”
Elling gaf ook aan dit moment een paar keer te hebben uitgesteld. “Ik dacht dat ik wat meer grijze haren moest hebben om deze prijs te accepteren. Maar wat doe je als je vrienden je vragen of je met hen wilt komen optreden? Dan stel je ze niet teleur….”
Nederlands
Het was uiteindelijk aan mevrouw Schreurs, wethouder van Cultuur in Eindhoven, om de Edison Oeuvreprijs daadwerkelijk te overhandigen. Zij refereerde in haar praatje aan het feit dat Elling geschiedenis gestudeerd heeft en zelfs een minor religie heeft gedaan, om vast te stellen: “De wereld dankt u dat u daar niet mee verder gegaan bent, maar dat u besloot uw prachtige stem te delen.” Dat compliment viel goed bij de zanger. Hij gaf aan dat hij wenste dat zijn Nederlands beter was, en beloofde naar ons land te blijven komen om daar verbetering in aan te brengen. Vervolgens dankte hij behalve de Edison Stichting ook zijn fans, de boekers en concertzalen, het Metropole Orkest en de hele familie Elling, die in de Verenigde Staten via de radio meeluisterde.
Het orkest zette vervolgens La Vie En Rose in. Een stuk zo ingenieus gearrangeerd, dat een willekeurige voorbijganger zich wellicht zou afvragen of iedereen wel hetzelfde stuk speelde. En Elling liet horen dat zijn Frans even goed is als zijn Nederlands…
Werner Schlosser