Terugblik AFAS Edisons Pop 2025

2025 is een feestjaar voor de Edisons en daarmee voor de hele muziekbranche. De belangrijkste muziekprijs van Nederland bestaat namelijk precies 65 jaar. Er is in die tijd veel veranderd, maar wat nog altijd hetzelfde is: de Edison is een representatieve afspiegeling van de veelzijdige muziekwereld. Deze editie was bovendien meer dan ooit een afspiegeling van de diversiteit in de samenleving, met een hoofdrol voor vrouwelijke artiesten.

De allereerste Edison-uitreiking op 22 oktober 1960 in het Concertgebouw in Amsterdam (toen nog Grand Gala du Disque geheten) was ‘grand’ in alle opzichten. Een fysieke aanslag op het aanwezige publiek ook, want tijdens het zeven uur(!) durende spektakel traden maar liefst 50 klassieke en populaire artiesten op. Die aantallen zijn tegenwoordig tot behapbaarder proporties teruggebracht, maar aan grandeur heeft het evenement nog niets ingeboet. Plaats van handeling van de AFAS Edisons Pop 2025 was weer het fraaie theater van de naamgevend hoofdsponsor in Leusden. Dat was helemaal versierd in PopArt-stijl. Een prachtig decor voor de genodigden die de dresscode ‘color popped dresses & smoking tuxedos’ ter harte genomen hadden.

Presentatie
De vele aanwezige artiesten werden op de rode loper verwelkomd door drag queen Envy Peru. Een compilatie van de korte gesprekjes die zij had, werd getoond terwijl de genodigden hun plekje in de theaterzaal opzochten. De show startte vervolgens overrompelend met een video vol in hoog tempo gemonteerde hoogtepunten uit de afgelopen 65 jaar. Die beelden werden vertoond op vele als kubussen vermomde beeldschermen achter en aan de zijkanten van het podium. Historisch vuurwerk, dat met vlammenwerpers op het podium tot een climax kwam. Wie nog twijfelde of deze avond een vroeg hoogtepunt in dit muziekjaar zou worden, was direct overtuigd.

Voice-over Eric Corton kondigde presentatrice Vivienne van den Assem aan als een vrouw die werd geboren in het jaar dat Anita Meyer een Edison won. Hij doelde daarmee op het middelste van de drie beeldjes die de zangeres in huis heeft, gewonnen in 1983. Van den Assem memoreerde in haar opening dat de muziek zich de afgelopen 65 jaar behoorlijk ontwikkeld heeft, maar de Edison ook. Het beeldje wat in de jaren ’60 werd uitgereikt was een stuk zwaarder: de winnaars kregen 12 kilo aan brons mee naar huis. Al snel werd de prijs een stuk handzamer, maar hij bleef onverminderd gewild.

Jury
Sinds 2010 zijn alle muziekproducties van Nederlandse bodem en anno 2025 zijn er 11 categorieën Edison Pop. Deze worden toegekend door een vakjury, die dit jaar bestond uit meestemmend voorzitter Daniël Dekker (head of radio Omroep Max), Eric van Holland (senior editor Spotify Benelux), Vera Siemons (dj 3FM), Zoë Goudswaard (muzieksamensteller Qmusic), Anna Veenstra (senior programmeur Melkweg), Nils Brokerhof (music director 100%NL/SLAM!) en Randall Spann (music director FunX). Zij hebben gekeken naar producties die zijn verschenen van november 2023 t/m december 2024, en hebben die beoordeeld op kwaliteit, artistieke waarde en impact.

Song
De eerste categorie waarvoor een beeldje klaarstond, was direct een belangrijke: voor de Edison Song waren Frenna (met Pretty Girls), Joost Klein (Europapa) en Roxy Dekker (Sugardaddy) genomineerd. Allemaal nummers die het afgelopen jaar op hun eigen manier impact hebben gemaakt. Maar Jacqueline Govaert - net als alle prijsuitreikers deze avond een oud-Edison-winnares - mocht Frenna het podium oproepen. Pretty Girls is volgens het juryrapport ‘een track die afro, R&B en pop naadloos in elkaar vermengt en die zorgde voor een perfect zomerse cocktail die je zelfs op een winterdag aan het dansen krijgt’. Zoals zoveel winnaars vanavond had Frenna niet op winst gerekend. “Ik was alleen gekomen om mijn outfit te laten zien,” zei hij, “want ik had verwacht dat Roxy Dekker wel zou winnen.” Hij bedankte Jezus voor deze prijs, iedereen die aan het nummer heeft meegewerkt en alle mensen die hebben geluisterd.

Soul/R&B/Funk
Red carpet host Envy Peru mocht bekendmaken wie deze Edison won. Was het Bnnyhunna met zijn album Echoes Of Prayer, Full Crate voor hun recente singles of Sabrina Starke met Weather The Storm? Bnnyhunna kwam als winnaar uit de gouden envelop. Het duurde even voordat die op de plaats van handeling was, omdat hij zijn moeder bij zich had. Toen zij, ondersteund door haar zoon, het trapje naar het podium bestegen had, kreeg ze applaus van het publiek.
‘Het is knap dat een jonge artiest op zo'n muzikaal interessante manier uitdrukking kan geven aan de persoonlijke band met het geloof en dat doet in mooie soulvolle en reflectieve songs’, aldus het juryrapport. Het wekte dan ook geen verwondering dat Bnnyhunna als eerste God bedankte voor zijn talent en dat hij daar mensen mee mag raken. Hij noemde verder nog zijn fans, team, familie en de Edison Stichting voor de erkenning. “I’m gonna enjoy, so thank you guys!”

In 65 jaar Edisons zijn er heel wat spraakmakende momenten geweest. Van den Assem riep een incident met Marlène Dietrich in herinnering. De diva, door de presentatrice omschreven als ‘een powervrouw uit de jaren ’50 en ’60, vergelijkbaar met Taylor Swift, Amy Winehouse en Wende bij elkaar’, was in 1963 woedend op de organisatie, omdat een andere zangeres precies hetzelfde nummer zong als zij had ingestudeerd. Na enige overreding trad ze toch op, met een ander lied.

Aansluitend op die anekdote kon Bente in het eerste optreden van de avond mooi laten horen waarom zij met haar album Drift genomineerd was in de categorie Nederlandstalig. Zij zorgde met Ik Heb Je Zo Gemist/Liever Niet Alleen voor een intens en betoverend intermezzo.

Hollands
In deze categorie waren Ammar (Turk Uit De Kroeg), John West (singles) en Yves Berendse(singles) genomineerd. Tino Martin kwam de winnaar bekendmaken, maar zette eerst de spotlights op zichzelf. “Ik heb mijn zonnebril opgezet,” zei hij bij opkomst, “Dat is helemaal de hype, als ik naar deze zaal kijk.” Een terechte opmerking, overigens. Martin vertelde ook dat hij zelf al een paar keer een Edison gewonnen heeft en meerdere keren genomineerd was. “Volgens mijn mental coach was het goed dat, als ik ‘m vanavond niet zou winnen, ik ‘m op zijn minst zou mogen uitreiken.” Uiteindelijk kwam het daar ook van, nadat hij Yves Berendse naar voren geroepen had. Het juryrapport onthult waarom: ‘Met zestig miljoen streams is Terug In De Tijdeen voorlopig hoogtepunt van een carrière die hem zelfs naar twee uitverkochte shows in de Ziggo Dome bracht, en waarschijnlijk nog naar heel veel meer successen in de toekomst.’
Berendse droeg zijn Edison op aan zijn vader en moeder, het team van 8ball, zijn manager Rieneke en zijn vriendin Sophie, die hem altijd weer wist te bemoedigen als hij het even niet meer zag zitten.

Alternative
Rowwen Hèze-zanger Jack Poels was uit Limburg afgereisd om een van de drie genomineerden voor de Edison Alternative blij te maken. “Aan geluk gaat een lange weg van geduld vooraf”, sprak hij poëtisch, voordat hij bekendmaakte dat dat zeker geldt voor néomí. Met haar album somebody’s daughter liet ze Jungle By Night (Synergy) en Willem (Spuug Van God) achter zich. Uit de motivatie van de jury: ‘Het geheel is kwetsbaar en toch ook krachtig, maar bovenal op geen enkel moment voorspelbaar. Het is een indrukwekkend en veelbelovend debuut.’
“Ik werk niet alleen aan mijn muziek, dus ik moet megaveel mensen bedanken”, zei de overrompelde zangeres. Ze noemde o.a. haar label [PIAS], Will Knox, met wie ze het album maakte, manager Lee Waller en medecomponist Wannes Salomé. Ze sloot af met: “Cheers to fucking around and finding out, I guess. Geniet ervan. Drink veel en have fun!”

Dance
Nederlandse artiesten zijn al jarenlang (ook international) succesvol in dance, en de competitie in deze categorie was dan ook zwaar. Brennan Hart nam het met zijn album Save Euphoric op tegen het singlegeweld van KI/KI en Sam Feldt. Nederlands grootste dancepionier (en de ‘D’ van het legendarische ID&T), Duncan Stutterheim, reikte de Edison uit aan winnares KI/KI. ‘Haar authentieke geluid, haar gedurfde keuzes en haar vermogen om haar fans keer op keer in vervoering te brengen maken van KI/KI een belofte die ze stiekem nu al heeft ingelost’.
Zij had op de rode loper al aangegeven dat 2024 het eerste jaar was waarin ze na de queer scene ook werd erkend door een breder publiek. En nu dus deze ultieme erkenning, die ze ‘totaal niet zag aankomen’. “Maar dat maakt het alleen maar sicker.” Ze wilde ook nog iets met de aanwezigen delen… “Ik heb research gedaan, en ben erachter gekomen dat ik in 20 jaar Edison Dance de eerste vrouw ben die hem wint. Aaaaargh!” Dat kwam haar op een luid applaus te staan. Tot slot gaf ze een shout-out aan alle vrouwen die ‘het vet hard aan het murderen zijn’ in deze wereld. “Ik zie het overal en dat is helemaal geweldig!”

Daarna kwam Elmer het podium op voor het tweede optreden van de avond. Elmer, volgens haar Spotify-biografie ‘een stuiterende rapper met een grote bek en een klein hartje’, was dit jaar een van de kanshebbers op een Edison in de categorie Nieuwkomer. Ze moest nog even wachten op de uitslag, maar zorgde er met haar energieke uitvoering van Platland in elk geval voor dat de avond een extra adrenalineshot kreeg.

Rock
Voor de leden van Kensington waren de Edisons tot nu toe vooral feestjes waarop ze zelf een beeldje kregen overhandigd. Dit was het eerste jaar waarin ze de prijs mochten uitreiken. En er was nog een andere primeur, zei gitarist Casper Starreveld: “This is Jason (de nieuwe zanger, WS) his first ‘Dutch Grammies’.” Die stond erbij en keek ernaar terwijl Casper ‘de winnaar van de belangrijkste categorie van deze avond’ uit de envelop viste: Personal Trainer. Hun album Still Willing eindigde na het juryberaad boven Er Is Hoop* van Hang Youth en DSM-5 van Ploegendienst. De reden? ‘Hard, zacht, theatraal, ingetogen, dansbaar, zelfs catchy en poppy. Ze schieten alle kanten op. Maar over het algemeen schiet deze band vooral in de roos.’
Personal Trainer kon er tijdens de uitreiking niet bij zijn, omdat ze in Amerika op het SXSW-festival staan. Maar Starreveld las wel een bedankje voor namens de band: “Sta je toch ineens in het rijtje Paul de Leeuw, Herbie Hancock en Pip Blom. Een gigantische eer natuurlijk. Dank je wel Casper van der Lans, Kilian Kayser, Bella Union, Pip, Patricia, JC, Erwin, Leo en iedereen die meespeelde of -hielp.”

Nederlandstalig
Steeds meer artiesten gaan in onze eigen taal zingen, en ook met steeds meer succes. In de categorie Nederlandstalig namen dit jaar drie vrouwelijke artiesten het met hun recentste albums tegen elkaar op: Bente (Drift), Eefje de Visser (Heimwee) en Froukje (Noodzakelijk Verdriet). Uitreiker Blaudzun noemde zichzelf ‘een fanboy van alle drie’, maar zijn verlossende woorden luidden: ‘Eefje de Visser’. Welverdiend, als je leest wat de jury over haar zegt: ‘Teksten die niet alleen zorgen voor eigen succes, maar ook inspiratie zijn voor een hele nieuwe generatie liedjesschrijvers. Zij is een boegbeeld en heeft gezorgd voor een nieuw geluid in de popmuziek.’
Desondanks had de zangeres dit ‘zo erg niet verwacht, dat ze niets had voorbereid’. Ze bedankte haar Nederlandse en Belgische managers Hanne en Musickness, en iedereen bij Sony en Mojo. “Pas later in mijn carrière ben ik de Nederlandse taal gaan ontdekken. Destijds waren er nog niet zoveel genres waarin het Nederlands werd ingezet, maar nu heb ik het idee dat alle genres Nederlandstalig zijn gaan zingen. Dat klopt ook wel, want onze moedertaal ligt zo dicht bij ons en we kunnen zo oprecht zijn in onze eigen taal. Daarom ben ik blij dat ik nu ook deze prijs gewonnen heb.”

Oeuvreprijs
Drie dagen vóór de uitreiking van de Pop-Edisons was al bekendgemaakt wie de Oeuvreprijs 2025 zou krijgen. Dat is De Jeugd Van Tegenwoordig, die daarmee hun 20-jarig jubileum kracht bijzetten. Zij kregen het beeldje tijdens de live-uitzending van Beau op RTL4 overhandigd door Eric van Eerdenburg. “Het is ongelofelijk dat zo’n stelletje ongeregeld met hun weirde beats en niet te volgen teksten al 20 jaar aan de top staan en steeds wéér, méér publiek aan zich weten te binden. Maar… het is waar”, aldus de directeur van Lowlands, waar de groep al vaak heeft opgetreden.

Juryvoorzitter Daniël Dekker voegde daaraan toe: “De impact van de Jeugd van Tegenwoordig binnen de Nederlandse muziek is onverminderd groot. Al generaties weten ze met wervelend en ontwrichtend taalgebruik een stempel te drukken en dat doen ze nog steeds. De keuze was unaniem en snel gemaakt.”

Alsof die lovende woorden en het door Pieter d’Hont ontworpen beeld nog niet genoeg waren, kreeg De Jeugd ook een muzikaal eerbetoon: een operaversie van hun eerste hit Watskeburt?! die werd gezongen door Tobias Segura Peralta, Thomas de Bruin en Rick Zwart, begeleid door Alexander van Popta op de babyvleugel. Alsof het een optreden van DJVT zelf was, ontaardde dit in de nodige chaos. Al snel bleken de microfoons van de zangers het namelijk niet te doen en moest Vivienne van den Assem de show stilleggen. Dat deed ze heel charmant. “Je zou denken dat operasterren een heel eind komen zonder versterking, maar toch gaan we dit eerst even oplossen.” Nadat de zangers het podium verlaten hadden, was niet helemaal duidelijk wat er nu zou gebeuren, en moest Van den Assem een beroep doen op haar improvisatievermogen. “Ik kijk even opzij of we nu verdergaan met een andere categorie? Oh, we gaan nu helemaal niets doen. Nou chill, dan hebben we pauze. Jammer, want op zich had ik het tempo er best lekker inzitten, vond ik zelf. Ik kan nu vrij weinig doen, ik kan niet zingen en speel ook geen piano, dus ik kan eigenlijk alleen hier staan.”
Gelukkig kreeg ze toen ingefluisterd dat dit een goed moment zou zijn om de mannen van De Jeugd Van Tegenwoordig de kans te geven hun dankwoord uit te spreken. Daarmee werd de chaos compleet, want Faberyayo werd in zijn dappere pogingen steeds onderbroken door Vjèze Fur. Alleen Willie Wartaal hield zich redelijk afzijdig en Bas Bron was er überhaupt niet bij, want ‘die gelooft niet in prijzen’. Het grappigste bedankje was aan alle fans, ‘want zonder jullie hadden we nog steeds hele vette muziek gemaakt, maar wisten wij dat alleen’.

Daarna kwam de muzikale tribute, waarbij de eerste De Jeugd-klassieker op een geheel klassieke manier benaderd werd, alsnog op volle sterkte de zaal in. Een lichtbalk waarop de teksten getoond werden, maakte ook in volle omvang duidelijk hoe eigen en eigengereid die lyrics zijn. Hun bijdrage aan de Nederlandse taal is zelfs zo groot, dat de Oeuvreprijswinnaars al hun songteksten verzameld hebben in het ‘Tekstboek Jeugd’, dat deze week uitkomt.

Nieuwkomer
Ten tijde van Watskeburt?! waren De Jeugd Van Tegenwoordig nog nieuwkomers, net als de genomineerden in die categorie dat dit jaar zijn. Maar wie was de nieuwkomer: Elmer, Kleine John of Luna? Harry Slinger van Drukwerk zei zich nog goed te herinneren hoe spannend het was toen Johnny Jordaan in 1984 de envelop opende waaruit hun naam naar voren kwam. Hij maakte het zelf echter een stuk minder spannend door de kaart met de naam van de winnaar uit de envelop te halen met de bedrukte kant richting het publiek. Daar stond met grote letters ‘Elmer’ op vermeld. ‘Een frisse, opvallende persoon en artiest, die met een eigenwijze aanpak en originele teksten in het oog springt in het Nederlandse muzieklandschap’, aldus het juryrapport.
Buiten adem van emotie bedankte zij ‘Steven, Menzo, Paradiso Melkweg Productiehuis en het hele Elmer-team, dat ervoor zorgt dat mijn dromen werkelijkheid konden worden’. In haar speech (‘die lijkt lang, maar is best kort’) droeg ze deze Edison op aan alle ‘rare vrouwen’. “Wij bestaan, wij zijn er, we zijn alleen nog zo weinig te zien. Het feit dat ik hier nu sta, betekent een stap in de goede richting.” Ze richtte zich ook direct tot de muziekindustrie. “Als je je afvraagt of het Nederlandse publiek wel klaar is voor de vrouwelijke Joost Klein, De Jeugd of Goldband, als je twijfelt of wij wel ‘te verkopen’ zijn: maak je geen zorgen. Wij maken de kunst en jullie gaan dat verkopen. Jullie zijn daar hartstikke goed in. Jullie kunnen dat!” Elmer besloot haar vlammende betoog met: “We kunnen de wereld pas veranderen als we die ons anders kunnen voorstellen. Daarom is kunst zo belangrijk. Daarom hebben we mensen nodig die de norm durven te bevragen. En die mensen zijn raar. Op naar een toekomst vol rare vrouwen!”

Hiphop
Na deze indrukwekkende oproep werd direct de montage ingestart van de genomineerden voor een Edison in de categorie Hiphop: Eves Laurent (Mijn Ziel Is Geen Deal), Fresku (Leren Leven) en Abel & Sef (IJsland). Prijsuitreiker sor kreeg de lachers op zijn hand door aan te kondigen: “Ik zal het niet zoveel over mezelf hebben als Tino Martin.” Daar hield hij zich ook aan, want hij maakte zonder omweg bekend dat Fresku het beeldje kon komen halen. De jury zegt over Leren Leven: ‘Dit album weet op een heel eigen manier een wereld te schetsen waar de vervreemding bijna vertrouwd voelt. De onzekerheid die iedereen wel herkent, maar niemand hardop durft te benoemen. Behalve hij.’
“Ik denk dat ik niemand kan bedenken van wie ik liever deze prijs zou krijgen dan van jou, broeder”, zei Fresku tegen sor. Toch kwam de winst ook voor hem als een verrassing. “Ik voelde me al een winnaar door genomineerd te zijn. Ik had het niet meer verwacht en ik denk dat al die onzekerheden ook in deze plaat zitten. Ik ben even sprakeloos, maar ik heb hem gewoon!”

De Edison is een van de oudste muziekprijzen in de wereld. Alleen de Amerikaanse Grammy is 1 jaar ouder dan de Nederlandse Edison. De introductie van deze prestigieuze award mocht natuurlijk niet ongemerkt voorbijgaan en daarin slaagde de organisatie met glans. Het Grand Gala du Disque van 1960, waar de Edisons voor het eerst werden uitgereikt, was een onvergetelijk feest. Ook de edities daarna waren een groot succes, mede dankzij het feit dat er toen nog maar één televisienet was. In 1963 besloot de politie zelfs de verkeerslichten (die ‘s nachts uitgeschakeld waren) weer aan te zetten, zodat iedereen na de uitzending veilig naar huis kon rijden. 65 jaar later wordt nog steeds met respect aan die tijd teruggedacht. Op dit jubileum werd met een korte video teruggeblikt op dat prille begin.

Daarna stond Ronnie Flex alweer klaar voor het vierde liveoptreden. Hij voerde met band zijn hit Damage uit. “Doet mijn mic het?” vroeg hij zich in het intro retorisch af, verwijzend naar het akkefietje van een kwartier ervoor. Maar zijn microfoon deed het wel degelijk, en liet prima horen wat een goede zanger Ronnie is.

Album
Opgezweept door Flex, en met nog twee belangrijke categorieën te gaan, kwam de avond bijna op een kookpunt. Voor de strijd om het beste album van het afgelopen jaar stonden Di-Rect (Sphinx), Frenna (Pink Summer) en Froukje (Noodzakelijk Verdriet) in de muzikale ring. De prijs werd uitgereikt door Ilse DeLange. “Met acht Edisons op zak mogen we haar gerust de koningin van de Edisons noemen, of misschien van de Nederlandse popmuziek”, aldus Van den Assem. DeLange noemde de albumcategorie belangrijk, ‘want albums zijn belangrijk’. Ingetogen, bijna timide, maakte zij vervolgens de winnaar bekend: Froukje. De jury roemde Noodzakelijk Verdriet als ‘het album van een jonge geest met een oude ziel, die als geen ander de tijdgeest kan duiden’.
De zangeres kon niet bij de uitreiking aanwezig zijn, maar haar manager Froukje Bouma had vanuit het publiek een videoverbinding met haar en streamde de bekendmaking live, onder groot en luidruchtig enthousiasme van beide Froukjes.

Pop
Toen restte nog het pièce de résistance, de Edison Pop. Zoals Snelle ook zei, waren daarvoor drie enorme zwaargewichten genomineerd: Ronnie Flex (‘die een eigen hoofdstuk verdient in het boek Nederlandse Pop, wat ik aan mijn kleinkinderen ga voorlezen’), Roxy Dekker (‘die volgens mij op dit moment zo’n hoofdstuk aan het schrijven is met haar album, dat dingen doet in de hitlijsten waarvan we niet wisten dat dat kon’) en Douwe Bob (‘een van de betere songwriters en ook een waanzinnig goede zanger’). Het zal de jury niet licht gevallen zijn om uit deze zwaargewichten een keuze te maken, maar eigenlijk kon dit beeld maar naar één iemand gaan: Roxy Dekker. Zij maakte hiermee haar Edison voor Nieuwkomer, die ze vorig jaar kreeg, volledig waar. ‘Roxy Dekker weet met haar liedjes een uitgesproken mening te combineren met een gezonde dosis humor en zelfspot. Tenzij over vier jaar blijkt dat ze echt een ‘Industry Plant’ is. Tot die tijd is zij vooral een fenomeen’.

Op het podium herhaalde ze de uitroep die ze twaalf maanden geleden deed, en die inmiddels ook de titel is geworden van haar debuutalbum: “Mama I made it!” Vrolijk voegde ze daaraan toe: “Nóg eentje? Ik kan het niet geloven. Ik vind dit niet normaal.” Ze bedankte heel Team Roxy Ro, maar hield het verder kort. “Ik sta te trillen op mijn benen, dus ik ga gauw weg, want ik ga bijna flauwvallen. Doei!”

Wie kan een muziekfeest als Edisons Pop 2025 nu beter afsluiten dan Yves Berendse? Hij beëindigde het slotoptreden iets meer dan 65 minuten na aanvang van de show. Dat was even toepasselijk als de titel van het nummer dat hij zong: Terug In De Tijd. Op deze jubileumavond werd namelijk iets meer stilgestaan bij het verleden dan in ‘reguliere’ edities. 65 jaar is ook niet niets. Toch blijven de Edisons zich vernieuwen en met hun tijd meegaan. Van pensioen is nog lang geen sprake. We zetten ons jubileumfeest dit najaar voort met een nieuwe editie van Edison Klassiek & Jazz en kijken ook alweer naar nieuwe manieren om in de toekomst relevant te blijven. Als meest gewaardeerde muziekprijs van Nederland hebben de Edisons immers een naam hoog te houden. Op naar het volgende feestje!

Werner Schlosser